«Αλλ' ερώτησον τώρα τα ζώα, και θέλουσι σε διδάξει· και τα πετεινά του ουρανού, και θέλουσι σοι απαγγείλει· ή λάλησον προς την γην, και θέλει σε διδάξει· και οι ιχθύες της θαλάσσης θέλουσι σοι διηγηθή» (Ιώβ ιβ’ 7-8)
Η βιομιμητική είναι η προσπάθεια μίμησης διαφόρων μηχανισμών που απαντώνται στη φύση για την ανάπτυξη υλικών και συστημάτων που εξυπηρετούν τον άνθρωπο. Οι μηχανισμοί αυτοί, όντας «δοκιμασμένοι» για την αποδοτικότητά τους καθώς παρατηρείται η λειτουργία τους στα διάφορα φυσικά συστήματα, αποτελούν πηγή έμπνευσης για την ανάπτυξη αντίστοιχα αποδοτικών τεχνολογιών σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης ζωής.
Σε παλαιότερα άρθρα είχαμε αναφερθεί σε παραδείγματα στους τομείς της ιατρικής, των τηλεπικοινωνιών, της τεχνολογίας υλικών, της μηχανικής κ.ά. Στο σημερινό άρθρο θα αναφερθούμε σε ορισμένα επιπλέον παραδείγματα.
Τα μυρμήγκια και τα φανάρια της πόλης
Οι συγκοινωνιολόγοι σε διάφορες χώρες έχουν μελετήσει πώς κινούνται τα μυρμήγκια στα μονοπάτια τους. Τα μυρμήγκια δεν έχουν αστυνομικούς ή φανάρια, αλλά κινούνται οργανωμένα, αποφεύγοντας το μποτιλιάρισμα, επειδή ακολουθούν «αόρατες» χημικές ουσίες (φερομόνες) που δείχνουν ποιο μονοπάτι είναι πιο άδειο.
Αυτή η παρατήρηση οδήγησε σε έξυπνους αλγόριθμους για τα φανάρια στις πόλεις: αντί να αλλάζουν σταθερά ανά λεπτό, τα φανάρια μπορούν να «μαθαίνουν» και να προσαρμόζονται ανάλογα με την κίνηση, ακριβώς όπως τα μυρμήγκια βρίσκουν τον πιο γρήγορο δρόμο προς την τροφή.
Η κίνηση των σμηνών πουλιών ή ψαριών
Όταν βλέπουμε ένα σμήνος πουλιών στον ουρανό ή ένα κοπάδι ψαριών στη θάλασσα, παρατηρούμε ότι κινούνται αρμονικά όλα μαζί, χωρίς να συγκρούονται. Αυτό επιτυγχάνεται χωρίς κάποιον αρχηγό-συντονιστή, απλώς κάθε πουλί/ψάρι απλώς τηρεί τρείς απλούς κανόνες:
1. Μην πέφτεις πάνω στον διπλανό σου.
2. Προσπάθησε να έχεις ίδια ταχύτητα με τους γύρω σου.
3. Μείνε κοντά στην ομάδα.
Οι επιστήμονες πειραματίζονται πάνω σε αυτή την ιδέα για έξυπνα συστήματα μεταφορών: αυτοκίνητα που συνδέονται μεταξύ τους (με αισθητήρες και GPS) μπορούν να κινούνται σαν «κοπάδι», κρατώντας σταθερές αποστάσεις και αποφεύγοντας απότομα φρεναρίσματα που προκαλούν μποτιλιαρίσματα.
Αντιδιαβητικό φάρμακο με έμπνευση από μια σαύρα
Τη δεκαετία του 1980 δύο ερευνητές μελετούσαν στο Μεξικό τον εξαιρετικά αργό μεταβολισμό ενός είδους σαύρας με την ονομασία Gila Monster και την επόμενη δεκαετία κατάφεραν να απομονώσουν από το δηλητήριό της μια ουσία την οποία ονόμασαν exendin-4.
Η ουσία αυτή μοιάζει δομικά με την ανθρώπινη ορμόνη GLP-1 που είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα αλλά η οποία διασπάται στον οργανισμό μέσα σε λίγα μόνο λεπτά, ενώ η exendin-4 διασπάται με σημαντικά πιο αργό ρυθμό.
Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη της εξενατίδης, ενός συνθετικού ανάλογου της exendin-4 που έχει παρόμοια δράση αλλά μεγαλύτερη διάρκεια στο ανθρώπινο σώμα και χρησιμοποιείται επιτυχώς ως φάρμακο για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Πρόκειται λοιπόν για μια πολύ σημαντική εφαρμογή της βιομιμητικής στη φαρμακευτική που χρησιμοποιείται στο 90% των φαρμάκων για το διαβήτη και την παχυσαρκία.
Ο κατάλογος των παραδειγμάτων που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε θα ήταν πραγματικά ατελείωτος. Ο κύριος όμως προβληματισμός σχετικά με τη βιομιμητική θα πρέπει να είναι αν άνθρωπος μπαίνει στη διαδικασία να αντιγράψει αυτό που η άλογη φύση πράγματι έχει παραγάγει τυχαία.
Τα συστήματα τα οποία επιλέγονται προς μίμηση, δεν είναι απλώς ευνοϊκές συμπτώσεις που θα μπορούσαν να είχαν προκύψει ως αποτέλεσμα τυχαίων τυφλών διεργασιών. Πρόκειται για συστήματα βελτιστοποιημένα ως προς την διεργασία που επιτελούν, με εμφανή χαρακτηριστικά νοήμονας σχεδίασης και τα οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να τα αναπαράγει τεχνητάστο πλήρες. Τέτοιες «φυσικές τεχνολογίες» δεν είναι δυνατόν να έχουν προκύψει ως συσσώρευση μικρών τυχαίων αλλαγών σε βάθος εκατομμυρίων ετών, όπως υποστηρίζει η θεωρία της εξέλιξης.
Η φύση «φωνάζει» για την ύπαρξη Δημιουργού και ο άνθρωπος με τη βιομιμητική,έστω και αθέλητα, επιβεβαιώνει αυτή την πραγματικότητα.
«Τις εκ πάντων τούτων δεν γνωρίζει, ότι η χειρ του Κυρίου έκαμε ταύτα;» (Ιώβ ιβ’ 9)
H ομάδα «Χριστιανισμός και Επιστήμη»
www.christianity-science.gr
