Συνεχίζοντας το αφιέρωμά μας, θα προσπαθήσουμε να οριοθετήσουμε αγιογραφικά τις πνευματικές επιδράσεις της μουσικής ώστε να αντιληφθούμε το ρόλο της στη χριστιανική ζωή.
Στο βιβλίο Σαμουήλ Α ́ διαβάζουμε ότι όταν το Πνεύμα του Κυρίου αποσύρθηκε από τον απειθή βασιλιά Σαούλ, ένα πονηρό πνεύμα τον τάραζε και ο μόνος τρόπος για να ησυχάζει ήταν να του παίζει κιθάρα ο νεαρός τότε Δαβίδ: «Και οπότε το πονηρόν πνεύμα παρά Θεού ήτο επί τον Σαούλ, ο Δαβίδ ελάμβανε την κιθάραν και έπαιζε διά της χειρός αυτού· τότε ανεκουφίζετο ο Σαούλ και ανεπαύετο και απεσύρετο απ’ αυτού το πνεύμα το πονηρόν» (Α ́ Σαμ. ις ́ 18, 23).Η κατάλληλη μουσική, λοιπόν, που παιζόταν από τον κατάλληλο άνθρωπο, είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του πονηρού πνεύματος.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η μουσική εκθέτει τον άνθρωπο σε πνευματικές επιρροές διότι μπορεί είτε να βοηθήσει την καρδιά να ανοίξει ώστε να αισθανθεί την παρουσία του Θεού είτε, αντίστροφα, να ανοίξει το δρόμο για αλληλεπίδραση με πονηρά πνεύματα. Μπορεί πράγματι το μήνυμα ενός άσματος να εκφράζεται κατά κύριο λόγο μέσω των στίχων, αλλά οπωσδήποτε συνοδεύεται και από την κατάλληλη μουσική. Έτσι, αν κάποιος ακούσει μόνο τη μελωδία ενός τραγουδιού, μπορεί να αντιληφθεί το γενικό μήνυμα και τη διάθεση που αυτό προσπαθεί να μεταδώσει. Για παράδειγμα, ένα νανούρισμα δεν μπορεί να συνοδεύεται από μια γρήγορη ρυθμική μουσική ούτε ένα πολεμικό εμβατήριο από μια άτονη απαλή μελωδία. Επιπλέον, το ύφος και ο χαρακτήρας μιας μελωδίας είναι αναγνωρίσιμος παγκοσμίως, ανεξαρτήτως της κουλτούρας κάθε πολιτισμού.
Όσον αφορά το ρόλο της μουσικής στη χριστιανική ζωή, ο Λόγος του Θεού αναφέρει ότι μέσω των ύμνων:
- Δοξάζεται το όνομα του Κυρίου, εξαγγέλλονται τα θαυμαστά έργα Του (π.χ. Ψαλμός 96 κ.ά.) και επιπλέον δίνεται η ευκαιρία μαρτυρίας και ομολογία «Θέλω σε επαινέσει, Κύριε, μεταξύ λαών· θέλω ψαλμωδεί εις σε μεταξύ εθνών.» (Ψαλμός νζ ́ 9).
- Λαμβάνει ο άνθρωπος δύναμη να εκτελεί το θέλημα του Θεού: «Ούτω θέλω ψαλμωδεί διαπαντός το όνομά σου, διά να εκπληρώ τας ευχάς μου καθ’ ημέραν. (π.χ. Ψαλμός ξα ́ 8). Αντίστροφα, τα μη πνευματικά κοσμικά άσματα αποδυναμώνουν το χριστιανό.
- Γίνεται νουθεσία και διδασκαλία μεταξύ των χριστιανών: «διδάσκοντες και νουθετούντες αλλήλους με ψαλμούς και ύμνους και ωδάς πνευματικάς, εν χάριτι ψάλλοντες εκ της καρδίας υμών προς τον Κύριον» (Κολοσσαείς γ ́ 16)
- Διευκολύνεται ο άνθρωπος να πληρωθεί με Πνεύμα Άγιο: «Και μη μεθύσκεσθε με οίνον, εις τον οποίον είναι ασωτία, αλλά πληρούσθε διά του Πνεύματος, λαλούντες μεταξύ σας με ψαλμούς και ύμνους και ωδάςπνευματικάς, άδοντες και ψάλλοντες εν τη καρδία υμών εις τον Κύριον» (Εφεσίους ε ́ 1819)
Καθώς λοιπόν τα παραπάνω οριοθετούν το ρόλο της μουσικής στη χριστιανική ζωή, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι: Δεν είναι δυνατόν οποιοδήποτε είδος μουσικής να χρησιμοποιηθεί για τους παραπάνω σκοπούς απλώς και μόνο επειδή μπορεί να έχει «χριστιανικά» λόγια. Οι στίχοι ενός ύμνου ή ενός χριστιανικού άσματος δεν θα πρέπει να είναι επιπόλαιοι ή ρηχοί αλλά πνευματικοί, δηλαδή βασισμένοι στο Λόγο του Θεού και περιέχοντας μηνύματα διδασκαλίας και νουθεσίας.
Τέλος, θα θέλαμε να διευκρινίσουμε ότι η χρήση της ψαλμωδίας και γενικότερα της μουσικής στο χριστιανισμό δεν αποσκοπεί στη δημιουργία ενός κλίματος ευθυμίας, αλλά έχει πραγματικά αποτελέσματα, καθώς ανοίγει την καρδιά του ανθρώπου και τον διευκολύνει να πλησιάσει το Θεό. Άλλωστε, μεγάλες νίκες των ανθρώπων του Θεού έχουν επιτευχθεί καθώς εκείνοι δόξαζαν και υμνούσαν τον Κύριο:
«Κατά δε το μεσονύκτιον ο Παύλος και ο Σίλας προσευχόμενοι ύμνουν τον Θεόν· και ηκροάζοντο αυτούς οι δέσμιοι. Και εξαίφνης έγεινε σεισμός μέγας, ώστε εσαλεύθησαν τα θεμέλια του δεσμωτηρίου, και παρευθύς ηνοίχθησαν πάσαι αι θύραι και ελύθησαν πάντων τα δεσμά» (Πράξεις ις ́ 2526)
Η ομάδα «Χριστιανισμός και Επιστήμη»
